Elizabeth I (1533-1603) là nữ hoàng của Anh quốc và Ireland từ năm 1558 cho đến khi qua đời. Bà còn được biết đến với biệt hiệu Nữ hoàng Đồng trinh (Virgin Queen), vì thế khi người Anh định cư ở Bang Virginia bên Mỹ, họ đặt tên bang như thế để tôn phong Nữ hoàng Đồng trinh. Một trong những động thái đầu tiên của Elizabeth I sau khi lên ngôi là thành lập Giáo hội Tin lành Anh quốc mà bà đứng đầu, và đó là tiền thân của Giáo hội Anh sau này.

Elizabeth I có đường lối cai trị ôn hòa so với vua cha và người chị cùng cha khác mẹ làm nữ hoàng trước bà. Elizabeth I được các sử gia xem là một nhà cai trị có sức thu hút cá nhân, một phần nhờ tài phát biểu. Triều đại kéo dài 44 năm của Elizabeth I tạo nền móng ổn định rất tốt cho nước Anh.

Năm 2012, bà được Tạp chí TIME bình chọn là một trong 100 nhân vật của mọi thời đại.

Vào giữa thập niên 1580s, bang giao giữa Anh quốc và Tây Ban Nha thêm căng thẳng đến mức người ta thấy không thể tránh được chiến tranh. Năm 1588, Tây Ban Nha cuối cùng quyết định điều một hạm đội đi tấn công Anh quốc. Nữ hoàng Elizabeth I đi đến quân cảng Tilbury, bên dòng Sông Thames ngoài ngoại ô London, để đích thân ban huấn từ với binh sĩ của hạm đội Anh ở đây. Sự xuất hiện của nữ hoàng làm cho tiếng tăm của bà lan xa. Nhất là sau đó, khi hạm đội Tây Ban Nha bại trận, bài huấn từ của Nữ hoàng Elizabeth I (còn được gọi là “Diễn văn Hạm đội Tây Ban Nha” – “The Spanish Armada Speech”) được xem là một trong những bài phát biểu truyền cảm hứng mạnh nhất trong lịch sử Anh quốc. Chiến thắng của Anh quốc trước hạm đội Tây Ban Nha là yếu tố quyết định trong việc đảm bảo cho Anh ưu thế hải quân và chính trị trong nhiều thập kỷ kế tiếp.

Bài huấn từ được đánh giá như sau:

• Được đưa vào Bộ Sưu tập 65 Bài Diễn văn Vĩ đại nhất (Greatest Speech Collection) của trang mạng The History Place.
• Một trong 10 bài diễn văn vĩ đại nhất trong lịch sử (trang mạng TopTenz.net).

Diễn văn Hạm đội Tây Ban Nha

Thần dân yêu quý của ta:

Có một số người vì lo lắng cho sự an nguy của ta nên khuyên ta lưu ý đến những phần tử có vũ trang kẻo bị phản bội; nhưng ta muốn trấn an các người, ta không muốn nghi kỵ thần dân trung thành và thương mến đối với ta.

Hãy để những kẻ chuyên chế sợ hãi; dưới ơn Thượng Đế lúc nào ta cũng muốn hành xử theo cách ta phó thác cả sức mạnh và sự an nguy của ta cho những con tim và lòng trung hậu thuần thành của thần dân. Vì thế, ta đến giữa các người như các người trông thấy vào lúc này, không phải để tiêu khiển và chơi đùa, mà với quyết tâm cùng sống chết với các người giữa trận chiến lửa bỏng, để cống hiến qua danh dự của ta và máu của ta ngay cả trong cát bụi, cho Thượng Đế của ta, cho vương quốc của ta, và cho thần dân của ta.

Ta biết ta có một thể chất yếu đuối, mong manh; nhưng ta có tinh thần và tấm lòng của một quân vương – một quân vương Anh quốc. Ta khinh bỉ và khó chịu khi thấy Parma hoặc Tây Ban Nha, hoặc bất kỳ quân vương nào của châu Âu, dám xâm lấn bờ cõi của vương quốc ta. Thay vì chịu mất danh dự, đích thân ta sẽ cầm vũ khí, đích thân ta sẽ là tướng lĩnh, là quan tòa và cũng là người ban thưởng cho công trạng mỗi người trên chiến trường.

Ta biết do lòng dũng cảm mà các người xứng đáng với những phần thưởng và vinh dự. Ta hứa với các người, bằng danh dự của một quân vương, các người sẽ nhận được phần thưởng và vinh dự xứng đáng. Trước mắt, Trung tướng Leicester sẽ thay mặt ta, đó là người mà ta thấy chưa quân vương nào từng có một thần dân cao quý hơn hoặc xứng đáng hơn. Qua việc các người phục tùng vị Tướng của ta, qua sự hòa hợp trong doanh trại và lòng dũng cảm trên chiến trường, ta tin chắc chẳng bao lâu chúng ta sẽ có một chiến thắng vang dội trước những kẻ thù của Thượng Đế, của vương quốc ta, và của thần dân ta.

Diệp Minh Tâm dịch từ bản Anh văn: Wiki Source public domain– http://en.wikisource.org/wiki/Speech_to_the_Troops_at_Tilbury