Có người hỏi tôi cách học Anh ngữ cho có kết quả. Tôi thấy một cách hữu hiệu là khi dùng từ gì đó (đặc biệt khi bạn thắc mắc không cần hoặc cần giới từ nào: about – at – to – with…), bạn nên tra cứu để đảm bảo mình biết cách dùng từ đó cho đúng. Mỗi lần “learning by doing” như thế sẽ giúp bạn nhớ lâu.

Nếu bạn chưa có thì nên mua quyển Oxford Advanced Learner’s Dictionary. Tôi mua quyển từ điển đó có kèm một đĩa CD-ROM để cài đặt vào máy vi tính của mình, rất tiện lợi khi cần dùng.

Tại sao phải dùng từ điển này? Như từ “Learner’s” cho thấy, đó là từ điển dành cho những người như bạn và tôi: tiếng Anh không phải là tiếng mẹ đẻ, và đã có chút vốn tiếng Anh. Người dùng tiếng Anh là tiếng mẹ đẻ tra từ điển để tìm nghĩa, còn cách dùng từ ngữ thì họ đã biết. Riêng chúng ta, không những cần biết nghĩa của từ ngữ mà còn phải biết cách dùng từ ngữ.

Lấy ví dụ: hẳn bạn đã biết nghĩa của động từ “report” là báo cáo, nhưng bạn có chắc mình biết cách dùng từ này cho đúng không? Thử xem trong các câu dưới đây, câu nào là đúng:

1. I will report about this incident to my boss
2. I will report about this incident with my boss
3. I will report on this incident to my boss
4. I will report on this incident with my boss
5. I will report of this incident to my boss
6. I will report of this incident with my boss

Xem trả lời ở phần cuối của bài viết này.

Từ đó, cần tránh thói quen dịch tùy tiện từng chữ Việt ngữ ra Anh ngữ. Ví dụ: nếu tiếng Việt nói “Báo cáo về sự cố này với sếp” thì tránh dịch tùy tiện các chữ về là about và với là with. Phải tra từ điển! Ban đầu bạn có lẽ thấy khó khăn, dần dà sẽ quen, sau khi biết cách dùng từ ngữ trong ngữ cảnh cụ thể của bạn. Nếu không có ngữ cảnh cụ thể mà mở từ điển này ra đọc khơi khơi thì khó thật.

Trong thời gian làm việc bên Bangkok nơi có nhiều văn phòng của các cơ quan quốc tế tuyển dụng chuyên gia thuộc đủ sắc tộc: Ấn Độ, Đức, người Hoa, Hà Lan, Pakistan, Pháp, Phần Lan, Philippino, Thái Lan, Ý…, mỗi khi vào văn phòng của họ, tôi để ý nhiều người có quyển Oxford Advanced Learner’s Dictionary trên bàn làm việc. Họ là chuyên gia trong từng lĩnh vực, đã biết rất nhiều từ ngữ, nhưng vẫn cần tra cứu cách dùng từ ngữ để nói và viết cho đúng.

Thế thì, trước khi viết ra từ nào đó trong e-mail hoặc báo cáo, bạn hãy tự hỏi: “Mình có biết chắc 100% cách dùng từ này cho đúng không?” Nếu không chắc thì bỏ chút thời giờ để tra từ điển trên. Thêm ví dụ:

• Anh ấy kể về việc đó cho mọi người nghe [Đừng dịch từ về là about và cho là for, hoặc từ nghe]
• Tôi thường nghe qua chuyện đó [Đừng cố dịch từ qua]

Bạn sẽ thấy học được nhiều điều trong từ điển trên,  ở chỗ có nhiều ví dụ về cách dùng (usage), trong khi các từ điển khác chỉ cho nghĩa của từ ngữ mà không chỉ dẫn cách dùng từ ngữ. Nếu có thời giờ thì nên đọc lên các ví dụ đó để đầu óc bạn dần thấm sâu. Đừng cố nhận ra quy luật; chỉ cần nhớ cách dùng. Cũng qua các ví dụ mà bạn có thể ôn tập cách dùng động từ, số it và số nhiều, ngữ pháp…

Tôi vẫn phải tra từ điển này thường xuyên, vì không phải lúc nào cũng biết chắc 100%!

Tiến thêm bước nữa: mỗi khi tra từ gì đó, cũng nên xem cách phát âm. Có người (kể cả tôi ngày xưa) có thói quen là phát âm bừa mà không kiểm tra từ điển, chỉ vì đã hiểu nghĩa các từ đó. Ví dụ: thử tìm xem cách phát âm các từ quen thuộc sau: annual – island – Oscar – oven – pizza – police – preface. Biết đâu có bạn vẫn còn phát âm sai đấy nhé!

Dưới đây là một phần màn hình của Oxford Advanced Learner’s Dictionary trên đĩa CD=ROM khi tra từ “report”:

Để ý mẫu của câu, ~ là từ tra cứu, sth có nghĩa something, sb có nghĩa somebody:

• Theo mẫu câu ~ sth (to sb), câu đúng trong 6 câu trên là I will report this incident to my boss; hoặc
• Theo mẫu câu ~ (on sth) (to sb), câu đúng khác là I will report on this incident to my boss.

Cũng có thể vào trang web dưới đây, cho thấy màn hình khi tìm từ “report”:

https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/report_1?q=report

Diệp Minh Tâm