Franklin Delano Roosevelt (1882-1945), thường được biết đến qua tên viết tắt FDR, là tổng thống thứ 32 của Hoa Kỳ (1933–1945) và là nhân vật chủ chốt trong các sự kiện của thế giới giữa Thế kỷ 20, lãnh đạo nước Mỹ qua cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và Thế chiến II. Ông cộng tác chặt chẽ với Thủ tướng Winston Churchill của Anh quốc và Tổng Bí thư Joseph Stalin của Liên Xô trong việc lãnh đạo các lực lượng Đồng minh chống lại Đức và Nhật, nhưng qua đời vì bệnh một thời gian ngắn trước khi chiến tranh kết thúc.

Các sử gia luôn xếp ông là một trong số ba tổng thống vĩ đại nhất của lịch sử nước Mỹ; hai người kia là George Washington và Abraham Lincoln. Năm 2012, cũng cùng với hai người kia, ông được Tạp chí TIME bình chọn là một trong 100 nhân vật của mọi thời đại.

Ngày 07 tháng 12 năm 1941, máy bay Nhật xuất phát từ các hàng không mẫu hạm oanh kích Trân Châu Cảng mà không do Mỹ khiêu khích và không tuyên chiến trước với Mỹ.

Ngày hôm sau, Tổng thống Franklin Roosevelt đọc bài diễn văn nổi tiếng này trước Lưỡng viện Quốc hội Hoa Kỳ, với câu mở đầu lịch sử: “một ngày sẽ sống mãi trong sự bỉ ổi.” Ông kể ra những cuộc tấn công của Nhật không do khiêu khích và những lý do khiến cho Hoa Kỳ buộc phải tuyên chiến với Nhật.

Bài diễn văn tạo ra một bước ngoặt cực kỳ quan trọng trong Thế chiến II, mở đầu cho cuộc chiến Thái Bình Dương.

Bài diễn văn này được đánh giá như sau:

• Một trong 100 bài diễn văn chính trị quan trọng nhất của nước Mỹ trong Thế kỷ 20 (trang mạng AmericanRhetoric).
• Một trong 10 bài diễn văn của tổng thống Hoa Kỳ hay nhất tạo chuyển biến cho nước Mỹ (trang mạng Interactive Voices, Inc.).
• Một trong 35 bài diễn văn vĩ đại nhất trong lịch sử (trang mạng The Art of Manliness).
• Một trong 13 bài diễn văn hay nhất mọi thời đại (trang mạng MSN News).
• Một trong 10 bài diễn văn vĩ đại nhất trong lịch sử (trang mạng TopTenz.net).

Diễn văn trước Lưỡng viện Quốc hội

Thưa Phó Tổng thống, Chủ tịch Hạ viện, các Đại biểu của Thượng viện và Hạ viện,

Hôm qua, ngày 7 tháng 12 năm 1941 – một ngày sẽ sống mãi trong sự bỉ ổi – Hiệp Chủng quốc Hoa Kỳ bị hải quân và không quân của Đế quốc Nhật Bản tấn công một cách bất ngờ và cố ý.

Hoa Kỳ đã ở trong tình trạng hòa bình với quốc gia này, và, với sự khẩn khoản của Nhật Bản, Hoa Kỳ vẫn đang đàm phán với chính phủ và hoàng đế Nhật Bản để hướng đến việc duy trì hòa bình ở Thái Bình Dương.

Sự thật là: một giờ sau khi các phi đội Nhật Bản bắt đầu ném bom xuống đảo Oahu của Hoa Kỳ, Đại sứ Nhật Bản ở Mỹ và đồng sự mới trao cho Ngoại trưởng của chúng ta phúc đáp chính thức cho thông điệp gần đây của Hoa Kỳ. Dù phúc đáp này cho rằng có vẻ như vô ích để tiếp tục các cuộc thương lượng ngoại giao hiện hữu, nó không có lời lẽ đe dọa hay gợi ý gì về chiến tranh hoặc tấn công vũ trang.

Cần phải ghi nhận là theo khoảng cách giữa Hawaii và Nhật Bản, thì rõ ràng là cuộc tấn công đã được lên kế hoạch có chủ đích nhiều ngày hoặc thậm chí nhiều tuần trước. Trong suốt thời gian đó, chính phủ Nhật Bản vẫn cố tình tìm cách đánh lừa Hoa Kỳ bằng lời lẽ và phát biểu dối trá về hy vọng duy trì hòa bình.

Cuộc tấn công hôm qua trên quần đảo Hawaii gây thiệt hại nghiêm trọng cho các lực lượng hải quân và không quân Hoa Kỳ. Tôi lấy làm tiếc phải nói với quý vị rằng rất nhiều người Mỹ bỏ mình. Thêm vào đó, có báo cáo là một số tàu của Hoa Kỳ bị tấn công bằng ngư lôi ngoài biển khơi giữa San Francisco và Honolulu.

Hôm qua, Chính phủ Nhật Bản cũng phát động một cuộc tấn công đánh Malaya. Đêm qua, các lực lượng Nhật Bản tấn công Hồng Kông. Đêm qua, các lực lượng Nhật Bản tấn công Guam. Đêm qua, các lực lượng Nhật Bản tấn công quần đảo Philippines. Đêm qua, quân Nhật Bản tấn công Đảo Wake. Và sáng nay, quân Nhật Bản tấn công Đảo Midway.

Như vậy, người Nhật đã thực hiện một cuộc tấn công bất ngờ rộng khắp khu vực Thái Bình Dương. Các sự kiện của ngày hôm qua và hôm nay tự nói lên điều đó. Nhân dân Hoa Kỳ có quan điểm cho mình và hiểu rõ những hàm ý về sự sống còn và an toàn của đất nước chúng ta.

Là Tổng Tư lệnh của Lục quân và Hải quân, tôi đã ra chỉ thị áp dụng mọi biện pháp để tự vệ. Nhưng cả nước ta sẽ nhớ mãi tính chất của cuộc công kích dữ dội này chống lại chúng ta.

Bất kể bao lâu để chúng ta vượt qua cuộc xâm lược có tính toán này, nhân dân Hoa Kỳ, với nghị lực công chính của mình, sẽ chiến thắng cho đến thắng lợi hoàn toàn.

Tôi tin tưởng rằng tôi diễn giải được ý chí của Quốc hội và của nhân dân khi khẳng định rằng chúng ta sẽ không chỉ tự vệ hết sức mình, mà sẽ bảo đảm rằng tấn trò phản bội như thế này sẽ không bao giờ gây nguy hại cho chúng ta nữa.

Tình trạng thù địch đã diễn ra. Ta không thể lẩn tránh thực tế rằng nhân dân ta, lãnh thổ ta, và quyền lợi của ta đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Với sự tự tin vào quân đội của ta, với quyết tâm vô biên của nhân dân ta, chúng ta chắc chắn sẽ đạt được thắng lợi – vậy xin Chúa giúp chúng con.

Tôi đề nghị Quốc hội tuyên bố rằng, từ khi cuộc tấn công vô cớ và hèn hạ của Nhật Bản vào Chủ Nhật, ngày 7 tháng 12 năm 1941, tình trạng chiến tranh đã bắt đầu giữa Hoa Kỳ và đế quốc Nhật Bản.

Diệp Minh Tâm dịch từ bản ghi âm: http://174.132.193.190/~eiden/mp3clips/politicalspeeches/fdrwarmessage344.mp3

Cả hai viện của Quốc hội Hoa Kỳ thông qua quyết định tuyên chiến với Nhật bằng đa số tuyệt đối (chỉ có một phiếu chống).

Thế là Hoa Kỳ bước vào cuộc chiến tranh tổng lực với Nhật Bản.