Hull, Nomura và Kurusu, ngày 17/11/1941, ba tuần lễ trước trận Trân Châu Cảng

Cordell Hull (1871-1955) là Dân biểu Hạ viện (1907-1931), Thượng Nghị sĩ (1930-1933), và là Ngoại trưởng Mỹ lâu năm nhất (1933-1944), được Tổng thống Mỹ Franklin Roosevelt gọi là “Cha đẻ của Liên Hiệp Quốc”. Năm 1945, ông được trao Giải Nobel Hòa bình.

Vào năm 1941, trong khi bang giao Mỹ-Nhật đang căng thẳng, Hull cùng với Đô đốc Kichisaburō Nomura, Đại sứ Nhật Bản tại Mỹ, cầm đầu phái đoàn hai nước mở các cuộc đàm phán, nhưng hai bên không đi đến thỏa thuận. Bên ngoài, người Nhật tỏ ra rằng họ vẫn muốn tiếp tục đàm phán, trong khi họ âm thầm điều động hạm đội,

Quá trưa ở Thủ đô Washington ngày 7 tháng 12 năm 1942, Bộ trưởng Hải quân Mỹ Frank Knox đọc bức điện từ Hawaii gửi về: “Không kích bất ngờ Trân Châu Cảng – không phải là diễn tập!” Lúc 14 giờ 05, Tổng thống Roosevelt gọi điện báo tin về vụ Trân Châu Cảng cho Ngoại trưởng Cordell Hull, và Hull thông báo rằng Đại sứ Nhật Nomura đã đến xin gặp ông và hiện còn ngồi chờ bên ngoài. Roosevelt chỉ thị cho Hull: “Hãy tiếp họ nhưng đừng lộ vẻ cho họ hay là ta đã biết tin Trân Châu Cảng. Giữ lễ nghi và tống họ về…”

Lúc 14 giờ 20, Đại sứ Kichisaburō Nomura cùng phụ tá của ông, Saburo Kurusu, vào gặp Ngoại trưởng Hull thì trận tập kích của Nhật ở Trân Châu Cảng đã bắt đầu được khoảng 1 tiếng đồng hồ. Nomura trao bức công hàm của Nhật, chủ yếu là để thông báo Nhật không muốn tiếp tục các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Nhật, nhưng không nói gì đến chiến tranh, tức là Nhật vẫn chưa tuyên chiến với Mỹ. Hull tiếp nhận bức công hàm của Đại sứ Nhật, rồi nói với một giọng xúc động vì giận dữ. Đây có lẽ là phát biểu nặng nề nhất trong lịch sử giữa hai nhà ngoại giao của hai nước mà trên nguyên tắc còn ở trong tình trạng hòa bình.

Đại sứ, tôi muốn nói với ông rằng trong suốt 9 tháng vừa qua khi tôi có dịp đàm phán với ông, những gì tôi đã nói với ông đều là sự thật. Tôi không che giấu điều gì cả. Chưa bao giờ một lời nói dối thốt ra từ miệng tôi.

Trong suốt 50 năm làm công bộc, tôi chưa bao giờ thấy một bức công hàm nào đầy rẫy những sai lạc và xảo trá đến bỉ ổi như ở đây: sai lạc và xảo trá đến mức độ mà tôi không bao giờ nghĩ rằng có một cá nhân nào hoặc một chính phủ nào trên Trái Đất này lại có can đảm viết ra thành văn bản.

Nomura muốn nói một câu gì đó nhung Hull đưa tay lên chặn lại và ra hiệu cho hai nhà ngoại giao Nhật đi ra khỏi phòng. Sau khi hai người đi ra ngoài, Hull mới tuôn ra một tràng chửi thề và lăng mạ giận dữ.

Diệp Minh Tâm tổng hợp từ: https://www.mtholyoke.edu/acad/intrel/WorldWar2/pearl.htm; http://ospreypearlharbor.com/encyclopedia/Hull-Cordell.php; http://en.wikipedia.org/wiki/Cordell_Hull; http://www.vnmilitaryhistory.net/index.php?action=printpage;topic=11124.0